Kuvayı Milliye ile birleşmenin ertesi günü Vali vekili Ferit Recai beyin idare makamlarına verdiği emirlerle, Kuvva-ı Milliye’ ci yurtseverlerden Müdafaa-ı hukuk cemiyetleri kuruldu. Tarihte Türk milletini sınıf imtiyaz parti farkı gütmeksizin ilk defa temsil eden bir cemiyete giren bu üyelerin hiçbiri menfaat ve ikbal gözetmemişlerdi. Çünkü ilerisi henüz karanlıktı. Ancak medeni cesareti, hakiki yurt sevgisi olan idealistler girmişti. Kastamonu ilinde kurulan ilk Müdafaa-i hukuk cemiyetleri kongreler yaparak yönetim kurullarını, bu kurullarda Başkanlarını, muhasip ve kâtiplerini seçtiler. Eser sahibinin, uzun araştırmalarla elde edebildiği kurul ve üye adları mülki teşkilât sırası ile yazılmıştır.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Kastamonu Merkezi :
Başkan: Şeyh Ziyaettin ef.
İkinci Başkan: Eski mebuslardan Hoca Şükrü ef.
Üyeler: Fazıloğlu Besim, Hukuk mahkemesi reisi Yusuf Ziya, Ulemadan Hacı Mümin, Tavukçuoğlu Ahmet, Akdoğanlıoğlu Mehmet Ali, Memleket hastahanesi operatörü Ali, Mülâzımevvel Şevket, Jandarma Mülâzımevveli Remzi bey ve efendiler.

SİNOP, ilk Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Başkan: Emekli Jandarma Binbaşı Rıza Vâmık, bilahere Mevki Kumandam Binbaşı Cemal,
İkinci Başkan : Belediye Reisi Rasim. bilâhare Belediye Reisi Osman Nuri.
Üyeler : Müftü Salih, Hacı Ömer, Hacı Hasan zâde Şükrü, Parmaksız zâde İsmail, Hüseyin Hilmi, Eski müftü İbrahim Hilmi, Dizdaroğlu Kemal bey ve efendiler.

ÇANKIRI: Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Üyeleri henüz tesbit edilememiştir.

İNEBOLU:
Başkan: Müftü Ahmet Efendi sonra Hüseyin Kaşif Bey
İkinci Başkan: Rüsumat Müdürü Abdülhalim
Üye muhasip ve Veznedar: Kabaalioğlu Mehmet Hamdi, İlyas Kaptan, Mustafa Selim, Mustafa Nuri, Mustafa Sıtkı, Hacı Alioğlu Mehmet Fahri,Tırmandıoğlu Salih, BattaloğluMustafa, Emekli Necip Kabaalioğlu,Ahmet Hamdi Bey ve efendile.
SAFRANBOLU Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti :
Başkan : Doktor Ali Yaver
Üyeler : Kilecioğlu Rıfat, Antapoğlu Mustafa, Eczacı Hidayet, Binbaşıoğlu Refik, Değirmencioğlu Mehmet, Avukat Osman, Yüreklioğlu .Hasan Fehmi, Cebecioğlu İsmail bey ve efendiler.

ARAÇ Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti :
Başkan: Belediye Reisi Hafız İsmail,
İkinci Başkan: Solak oğlu Hüsnü,
Üyeler: Hacı Mustafa oğlu Hasan, Karabeyoğlu Kâmil, Müftü Hasan Tahsin, Emekli Kaymakam Abdullah Nazım, Kilelioğlu Abdullah
Kâtip : Memişoğlu Ziya bey ve efendiler.

CİDE Müdafaa- Hukuk Cemiyeti
Başkan Faizoğlu Hamza,
İkinci Başkan : Şube Reisi Kıdemli Yüzbaşı Şaban,
Üyeler : Jandarma kumandanı Yüzbaşı Asım, Reji memuru Per¬tev. Limancı Hüseyin bey ve efendi

DEVREKANİ Müdafaa-i Hukuku cemiyeti:
Başkan: Müftüoğlu Mehmet,
İkinci Başkan: Kulaksızoğlu Hacı Osman,
Üye : Vefaoğlu İzzet, Çal’calı Numan bey ve efendiler.
KÜRE Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Başkan : Rüştiye Baş Muallimi Hafız Osman Nuri.
Üye Ahmet efendi (Diğerleri tesbit) edilememiştir.

DADAY Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Başkan : Hasan Rıza bey.
Üyeler : (Tesbit edilememiştir.)
Mutasarrıf ve kaymakamlıklarda da Müdafaa-i Hukuk cemiyetleri kurulmuş ve Kastamonu havalisi tamamen Kuvv-ı Milliyecilerin gözetim ve buyruğu altına girmiştir.
Yönetim Kurullarına ilk seçilenler daimî kalmamış daha birçok yurtseverler seçilmişlerdir.
Heyeti Temsiliye Reisliğinden Valiliğe gelen telgraflar artık açıkça Müdafaa-i Hukuk Reisliğine gönderildiği için Kastamonu Başkanı Şeyh Ziyaettin efendi bu telgrafları alır almaz, kâtibi Abidin beye veriyor (eski milletvekili) ve Ferit paşa hükümetinin devrilmesi için yazılan en acı ve sert telgrafları Abidin bey yazıyor, Ziyaettin efendi de hiç çekinmeden imzalayarak gönderiyordu, çok yararlıkları dokunan Kastamonu Mü¬dafaa-i Hukuk Merkezinden bir parça bahsetmek kadir bilirlik olur.

Yönetim Kurulu ilk zamanlarda şimdiki müze bahçesine katılan Dar’ül kur'a medresesinin alt katındaki bir odada toplanırdı. Sonra Ballıkoğlu Şemsettin beyin cadde üstündeki evi tutularak orada toplanıldı. İlk günler de mitingler yaptırmak, protesto telgrafları çekmekle kalırdı. Üyelerin devamsızlığı görülünce derhal değişmeler yapılırdı. Açıksöz gazetesi sahibi Hamdi beyde girmişti. Doğruluk ve bilgisi ile anılan Şeyh Ziyaettin efendi ile Hamdi bey Tavukçuoğlu Mehmet, Akdoğanlı oğlu Mehmet Ali efendiler değişmeden Kurtuluş Savaşının sonuna kadar yılmadan çalıştılar. Bu heyet içinden asker, memur olanlarla, özürlerinden ötürü çekilenler oldukça yerlerine Kastamonu’nun daha birçok hamiyetli evlâtları girdiler. Kara Hüseyin oğlu Abidin, dava vekili Ünyeli Halit, Sultani muallimi Şevket, Baytar müdürü Süleyman Sami, Abdülahad Nuri, Hacı Necip Tatlı oğlu, Nuri, Evliya oğlu Abdullah. Altıoğlu Hafız bey ve efendiler vazifelendirilmişlerdi.

Kastamonu merkezine bağlı bütün şubelerde de ayrı şartlar ve zaruretler altında değişmeler olmuş ve başarı ile çalışmışlardır. Ancak düşman gemilerinin daimi gözetimi altında çalışan, yolcu vapurlarından veya düşman gemilerinden çıkan tehlikeli elemanlarla her an karşılaşan ve nihayet iç şubelere nazaran daha korkulu günler yaşayan Sinop, İnebolu,Cide Amasra, Bartın, Zonguldak. Ereğli, Akçakoca' gibi kıyı şehirlerimizdeki müdafaa-i hukuk kurullarının cesaret ve yararlıkları daha büyüktür. Bunu ayrıca belirtmek bir borçtur.

Kastamonuya Vali Cemal bey geldikten sonra kuvvetlenen şubelerin çalışmaları da artmıştır.

Nurettin Peker 1918-1923 İstiklal Savaşının Vesika ve Resimleri, İnönü,Sakarya,Dumlupınar Zaferlerini Sağlayan İnebolu ve Kastamonu Havalisi – Gün Basımevi –İstanbul, 1955
Sahife: 94-95